Testy użyteczności UX są w stanie poprawić efektywność stron internetowych. Czasem źle umieszczony baner, brak wyczerpujących informacji może sprawić, że nie osiągniesz założonego celu, ponieważ użytkownik nie znalazł sprawnie i szybko tego, czego szukał. Sprawdź, jak wykorzystać testy użyteczności.
Testy użyteczności – co to jest?
Testy użyteczności (ang. usability test) obejmują procesy pozwalające ocenić, z jaką łatwością użytkownicy korzystają z Twojej strony internetowej, aplikacji mobilnych lub innego rodzaju oprogramowań. W tym celu grupa osób wykonuje pod okiem badaczy określone zadania w obrębie witryny i w odpowiednim kwestionariuszu ocenia stopień użyteczności poszczególnych elementów. Dzięki temu strona jest zaprojektowana i zrealizowana pod konkretne potrzeby grupy docelowej, bo czego innego będą wymagać od strony seniorzy, a czego innego generacja Z.
Samą użytecznością (usability) określa się natomiast łatwość, z jaką przeciętny internauta korzysta z oprogramowania lub strony, tak aby zrealizować swój cel.
Na użyteczność składa się łatwość:
- uczenia się,
- zapamiętywania,
- wydajność,
- ogólna satysfakcja,
- błędy.
Innymi słowy, użytkownik, który po raz pierwszy korzysta ze strony internetowej, powinien przy pierwszej wizycie bez problemu się na niej odnaleźć, podobnie gdy za jakiś czas ponownie odwiedzi witrynę. Za sprawą odpowiednio zoptymalizowanej wydajności strony wykonywanie działań odbywa się natomiast szybko. Każdy, kto natomiast korzysta ze strony, powinien odczuwać zadowolenie i satysfakcję z poruszania się po niej. Użyteczność to również błędy popełniane przez użytkowników, ich waga i możliwość naprawienia.
Testy użyteczności UX pomagają zidentyfikować i w porę usunąć ewentualne problemy, zanim te się pogłębią lub przyniosą straty, na przykład gdy nie można podczas składania zamówienia znaleźć swojego paczkomatu na liście. Namierzenie błędu przed wdrożeniem strony lub oprogramowania live pozwoli zaoszczędzić środki, co w przypadku wysokich kosztów usług programistycznych jest niezwykle ważne.
Badanie użyteczności – dlaczego jest ważne?
Można mieć efektowną stronę internetową, ale jeśli nie będzie ona użyteczna, nie zatrzyma na dłużej użytkowników. Stanie się tak na przykład, gdy ma mało przyjazną nawigację. Użyteczne witryny poprawiają komfort poruszania się po stronie. Może to przyciągnąć klientów, którzy zamiast odwiedzać konkurencję, będą robić każde kolejne zakupy czy zamawiać usługi u Ciebie. Strony dopracowane pod względem user usability cieszą się większym zaufaniem klientów. W przypadku e-commerce prawie 90% kupujących może nie wrócić do danego sklepu online, jeśli doświadczenia związane z użytkowaniem strony ocenili jako negatywne.
Usability test – korzyści
Testowanie użyteczności może pozytywnie wpłynąć na wiele aspektów związanych ze stroną internetową.
-
Wzrost konwersji
Funkcjonalna strona to gwarancja wyższej konwersji. Dzięki testom użyteczności dowiesz się, ile czasu zajmuje użytkownikowi konkretne działanie. Może się okazać, że jest zbyt trudne do wykonania, ponieważ na przykład przycisk „dodaj do koszyka” jest słabo widoczny bądź ukryty. A użytkownik, który nie może znaleźć pożądanej informacji, opuści stronę.
-
Oszczędność czasu
Testy użyteczności są w stanie zidentyfikować błędy na wczesnym etapie tworzenia strony. Oszczędza to czas programowania, a co za tym idzie, i koszty. Pominięcie procesu testowania może skutkować problemami, co w późniejszym czasie będzie droższe w naprawie i bardziej czasochłonne. Dlatego badanie użyteczności najlepiej przeprowadzać jak najwcześniej.
-
Lepszy produkt
Testy UX pozwolą Ci lepiej poznać motywację swoich klientów, to znaczy, czym się kierują, dokonując wyboru. Może się okazać, że porzucają koszyk w momencie przeglądania oferty, ponieważ sklep nie ma opcji filtrowania, więc wyświetla się wiele stron produktów. Pozornie drobne elementy mogą ulepszyć Twoją ofertę.
Przeczytaj także:
Najczęściej popełniane błędy w UX strony www
Testy użyteczności – przykłady
Można wyróżnić kilka rodzajów testów użyteczności. Oto niektóre z nich.
-
Testy użyteczności osobistej
Test użyteczności osobistej wykonywany jest na miejscu i może być moderowany przez pracowników agencji UX, którzy udzielają uczestnikom badań stosownych instrukcji i obserwują ich mowę ciała oraz wysyłane sygnały pozawerbalne. Ważne jest znalezienie odpowiednich osób do tego celu. Jeśli badasz stronę przychodni medycznej, warto zaprosić do współpracy użytkowników, którzy rzeczywiście na co dzień korzystają z usług medycznych. W ten sposób lepiej trafisz w potrzeby swojej grupy docelowej. Aby uniknąć nieobiektywnych wyników, lepiej gdy nie ma wśród testujących Twoich pracowników, bo wyniki mogą zostać zniekształcone z uwagi na ich dobrą znajomość interfejsu strony.
-
Testy użyteczności wewnętrznej
Do testów wewnętrznych wykorzystuje się specjalne „laboratoria” wyposażone w ten sam sprzęt i infrastrukturę sieciową, tak aby minimalizować różnice wywołane przez czynniki zewnętrzne. Tego rodzaju test użyteczności wymaga większej ilości zasobów, ale jest zalecany do zbierania szczegółowych informacji i analizowania problemów z użytecznością.
-
Niemoderowane zdalne testy użyteczności
Taki rodzaj testu nie wymaga środowiska laboratoryjnego i moderatora. Odbywa się w kilku krajach i różnych strefach czasowych przy wykorzystaniu własnego sprzętu. Do tego celu wykorzystuje się czasem wideokonferencje, a w innym przypadku specjalne programy, z którymi bez problemu poradzą sobie nawet niedoświadczeni w tematyce testów użyteczności internauci. Ich lokalizacje są rejestrowane, podobnie jak zdarzenia będące wynikiem błędów podczas korzystania z witryny. Użytkownicy mają również możliwość przesyłania swoich opinii. Takie badanie użyteczności jest tańsze od wewnętrznego, ale nie daje też tak szczegółowych informacji. Jego zaletą jest to, że przedstawia rzeczywistą użyteczność w prywatnym środowisku. Po taką metodę lepiej jednak sięgać po wykonaniu moderowanych testów, które mogą skutkować odkryciem błędów krytycznych w obrębie strony internetowej, a zdalne testy pozwolą je potwierdzić. Na zdalne przeprowadzenie testów pozwalają takie narzędzia jak Gazepoint czy RealEye. Maze sprawdzi się jako aplikacja do testów zadaniowych.
-
Moderowane zdalne badanie użyteczności
Takie testy użyteczności koncentrują się wokół badania osobistego oraz niemoderowanego zdalnego, gdzie użytkownicy korzystają z własnego sprzętu, ale pod okiem wyszkolonego moderatora. W tej metodzie potrzebne też jest skuteczne narzędzie do moderowania zdalnego badania, na przykład Lookback, który pozwala rozmawiać na żywo z uczestnikami, robić notatki czy zapraszać innych członków zespołu na sesje testowe.
-
Testowanie prototypu strony w wersji papierowej
W tej metodzie interfejs strony jest nanoszony na papier w postaci rysunków. Pozwala to na testowanie różnych pomysłów projektowych przy niskich kosztach i bez konieczności kodowania.
Papierowy prototyp aplikacji mobilnej
źródło: Golem.de
Czym nie jest testowanie użyteczności?
Można również wskazać kilka narzędzi, które są pomocne w ocenie funkcjonalności strony internetowej, ale nie stanowią same w sobie testów użyteczności, na przykład:
- testy A/B – umożliwiają sprawdzenie skuteczności kilku wersji tej samej strony, tak aby wybrać tę, która najlepiej konwertuje. O ile dzięki testom A/B, dowiesz się, co działa, to nie dowiesz się, dlaczego tak się dzieje.
- ankiety – nie pozwalają obserwować działań użytkownika bezpośrednio na stronie, dlatego nie mogą być traktowane jako testy użyteczności, choć można po nie sięgać w trakcie testowania.
- mapy cieplne – pomagają zobaczyć, jak użytkownicy poruszają się po witrynie i sprawdzić najczęściej i najmniej klikalne miejsca, ale nie dają odpowiedzi, jaki jest techniczny stan strony – co działa, a co nie.
- testy akceptacyjne – towarzyszą odbiorowi stron internetowych lub oprogramowania przez klienta. Jest to więc czysto technicznie sprawdzenie jakości strony, a nie jej ocena czy weryfikacja UX.
- grupy fokusowe – tworzenie takich grup osób służy poznaniu opinii na temat danego produktu lub usługi, a nie testowaniu ich właściwości.
Co po przeprowadzeniu testów użyteczności?
Następnym krokiem po przeprowadzeniu testów użyteczności jest zebranie wszystkich zarejestrowanych problemów i ich jak najszybsze rozwiązanie. W razie wątpliwości warto skontaktować się z osobą testującą, aby o coś dopytać lub rozwiać wątpliwości. Wprowadzenie zmian po przetestowaniu strony nie oznacza też końca działań – wręcz przeciwnie, aby mieć pewność, że wdrożone rozwiązania są skuteczne, należy przeprowadzić kolejne testy użyteczności.
Testy UX – podsumowanie
Testy użyteczności UX to dobry sposób, aby już na etapie tworzenia strony wyeliminować wszelkie błędy i niedociągnięcia, szczególnie te krytyczne. Oszczędzi to czas, pieniądze i… nerwy, gdy w momencie największego ruchu okaże się, że wzrasta nieoczekiwanie współczynnik odrzuceń. Dlatego przygotowanie testów użyteczności lepiej powierzyć specjalistom, którzy zajmą się wszystkim od A do Z.
